Խոսրովիկ Թարգմանիչ, «Դավանական երկեր», Անկյունաքար հրատարակչություն, 2015
8-դ դարի սկիզբը վճռորոշ էր Հայոց եկեղեցու և նրա աստվածաբանական համակարգի համար։ Բյուզանդական Կայսրությունը, որը Քաղկեդոնի Ժողովից հետո 200 տարվա ընթացքում տատանվում էր այդ ժողովը ընդունելու կամ չընդունելու միջև, 7-րդ դարի վերջում վճիռ ընդունեց հօգուտ Քաղկեդոնի Ժողովի։ Եվ այս քայլը հիմնավորվում էր Մաքսիմոս Խոստովանողի, Ղևոնդիոս Բյուզանդացու և այլոց աշխատանքներով։ Բյուզանդական Կայսրության քաղաքականությունը կանգ չառավ քրիստոսաբանական քննարկումներով, այլ ընդունեց ոչ-քաղկեդոնական եկեղեցիներին բռնի կերպով քաղկեդոնականական քրիստոսաբանության բերելու։
Թեև արաբական ուժեղացող ազդեցության պայմաններում քաղաքական իրավիճակը թույլ չէր տալիս հեռու գնալ բռնի միջոցների հարցում, սակայն Հայոց և Ասորի ոչ-քաղկեդոնական եկեղեցիներին պարտադրվեց աստվածաբանական բանավեճ, և Հայոց եկեղեցու այն մասերում, որոնք գտնվում էին բյուզանդական քաղաքական ազդեցության ներքո, որոշ չափով տեղի ունեցավ անցում քաղկեդոնական աստվածաբանության։ Այս պայմաններում կաթողիկոս սբ. Հովհան Օձնեցին պետք է արձագանքեր համապատասխան կերպով, և հիմնավորեր հստակ կերպով այն պատճառները, թե ինչու Քաղկեդոնական քրիստոսաբանությունը ընդունելի չէր Հայոց և Ասորի եկեղեցիների համար, ինչը նա կատարեց փայլուն կերպով։
Սրա համար գումարվեց Մանազկերտի ժողովը (726 թ.), որում հայ և ասորի եպիսկոպոսները միասին ձևակերպեցին 10 ժողովական բանաձևեր, որոնք հստակ սահմանեցին երկու եկեղեցիների քրիստոսաբանական դիրքը։ Կաթողիկոսից հետո առաջատար աստվածաբաններից մեկը Խոսրովիկ Թարգմանիչն էր։ Նրա հինգ նամակները, որոնք կազմում են այս գրքի նյութը, ամենայն հավանականությամբ գրվել են Մանազկերտի ժողովից հետո և հասցեագրված են տարբեր մարդկանց։ Առաջինը ուղղված է ոմն քաղկեդոնական եպիսկոպոսի, հավանաբար բյուզանդական ազդեցության տարածքում գտնվող։ Այստեղ Խոսրովիկը ցույց է տալիս հիմնական աստվածաբանական եզրերի տարբեր ըմբռնումները երկու կողմերի համար, որտեղից էլ հետևում են տարբեր քրիստոսաբանական պատկերացումները։ Սա գրքի հիմնական աշխատությունն է, և հեղինակը հիշեցնում է աստվածաբանական եզրերի («դեմք», «անձ», «բնություն» և այլն) ճշգրիտ սահմանումները՝ վերցված թե նախաքաղկեդոնյան սուրբ հայերերի, թե փիլիսոփաների աշխատություններից։ Այս սահմանումների կարևորությունը հասկանալու համար բավական է ասել, որ այս եզրերի ճշգրիտ սահմանումների վերաբերյալ մինչ օրս ընթանում են վիճաբանություններ աշխարհի տարբեր եկեղեցիների և հարանվանությունների աստվածաբանների միջև, և նրանց մեծ մասը անտեղյակ է Հայոց եկեղեցու տեսանկյունին, որն արտահայտված է սբ. Հովհան Օձնեցու, Խոսրովիկի և ուրիշների կողմից։
Մյուս նամակները ուղղված են ասորի և հայ եպիսկոպոսների, որոնցում հեղինակը բացատրում է Մանազկերտի Ժողովի մոտեցումները Քրիստոսի մարմնի չարչարելիության և անչարաչարելիության, մահկանացության և անմահության մասին, ինչը ասորի եկեղեցու ներսում բաժանումների հիմք էր դարձել Հուլիանոսի և Սևերիոսի հետևորդների միջև։
Գիրքը ունի ծավալուն նախաբան, տողատակի ծանոթագրություններ և մանրամասն առարկայացանկ ու անվանացանկ։
Հրատարակված է «Անկյունաքար» հրատարակչության կողմից, 2015 թվականի հուլիսին։ Հետաքրքրված ընթերցողները կարող են ձեռք բերել՝ այցելելով BooksFromArmenia.com կայքը կամ դիմել հրատարակչությանը՝ info@ankyunacar.com։
Սա գրքի առաջին արևելահայերեն թարգմանությունն է գրաբարից։ Թարգմանիչ՝ Խաչիկ Գրիգորյան։
Աստղիկ Իսրայելյանի «Հայկական հմայական պահպանակները XVIII-XX դդ» աշխատությունը ներկայացնում է Հայաստանի պատմության թանգարանի XVIII-XX դդ. հմայական պահպանակների հարուստ ժողովածուն, որոնք ամենատարբեր գործառույթներ են ունեցել և ունեն։ Սա հայկական հմայիլներին նվիրված եզակի ուսումնասիրություն է, առաջին փորձն է դրանք վերլուծելու և բացահայտելու՝ ըստ էության. ինչ կիրառության ձևեր են ունեցել հմայիլները առօրիայում և ծեսերում, ինչ կապեր են ունեցել տարբեր պաշտամունքների և ժողովրդական հավատալիքների հետ։ «Հայկական հմայական պահպանակները XVIII-XX դդ» գրքի առաջին բաժինը նվիրված է հմայական պահպանակներին (11-26 էջ.), հաջորդ բաժինները ներկայացնում է կանանց հմայական պահպանակները (27-43 էջ.), մանկական հմայիլները (44-56 էջ.)։ Մեկ առանձին գլուխ նվիրված է կենդանիների հմայակներին (57-62 էջ.)։ Աշխատությունը եզրափակում է Հայաստանի պատմության թանգարանի հմայական պահպանակների ցուցակը։ Այս գիրքը, անկասկած, ուշագրավ է ազգագրագետների, հնագետների, մշակութաբանների, արվեստի տեսաբանների և առհասարակ հայկական ժողովրդական ավանդույթներով ու սովորություններով հետաքրքրվողների համար։ 
Մենագրությունը նվիրված է XX դարի խոշորագույն հայ նկարիչներից մեկի՝ Մարտիրոս Սարյանի ստեղծագործության վաղ, սիմվոլիստական շրջանին։ Այդ ժամանակաշրջանի Սարյանի հիմնական ստեղծագործությունների մանրամասն և համակողմանի վերլուծության արդյունքում բացահայտված են նրա արվեստին ամենաբնորոշ ձևա-ոճական և գաղափարա-պատկերային առանձնահատկությունները։ Վարպետի վաղ ստեղծագործությունը դիտարկված է ժամանակաշրջանի լայն պատմա-մշակութային խորապատկերի վրա, և նրա առանձին ստեղծագործություններ ցույց են տրված XIX դարի վերջի և XX դարի սկզբի ռուս և արևմտաեվրոպական նկարիչ-սիմվոլիստների գործերի հետ համեմատության մեջ։ Մենագրության մեջ արտացոլվել են Սարյանի մասին կարծիքները, որոնք արտահայտել են հայտնի քննադատները, գրականության և արվեստի գործիչները։
Այս կատալոգը ՀՀ վաստակավոր նկարչուհի Թենի Վարդանյանի ընտրված գործերի ներկայացումն է, յուղաներկ և ջրաներկ։ Գրքում կա նաև երկու հոդված նկարչուհու մասին։
Հայերեն
English
Русский